Mateo 5
|
Matthew 5
|
Ug sa pagkakita niya sa mga panon sa katawhan, siya mitungas sa bukid, ug sa nakalingkod siya ang iyang mga tinun-an miduol kaniya. | And seeing the multitudes, he went up into the mountain: and when he had sat down, his disciples came unto him: |
Ug kanila mibungat siya sa iyang baba sa pagtudlo nga nag-ingon: | and he opened his mouth and taught them, saying, |
"Bulahan ang mga kabus sa espiritu, kay ila ang gingharian sa langit. | Blessed are the poor in spirit: for theirs is the kingdom of heaven. |
"Bulahan ang mga nagamasulob-on, kay sila pagalipayon. | Blessed are they that mourn: for they shall be comforted. |
"Bulahan ang mga maaghop, kay sila magapanunod sa yuta. | Blessed are the meek: for they shall inherit the earth. |
"Bulahan ang mga gigutom ug gi-uhaw sa pagkamatarung, kay sila pagabusgon. | Blessed are they that hunger and thirst after righteousness: for they shall be filled. |
"Bulahan ang mga maloluy-on, kay magadawat silag kaluoy. | Blessed are the merciful: for they shall obtain mercy. |
"Bulahan ang mga maputli ug kasingkasing kay makakita sila sa Dios. | Blessed are the pure in heart: for they shall see God. |
"Bulahan ang mga magbubuhat ug kadaitan, kay sila pagatawgon nga mga anak sa Dios. | Blessed are the peacemakers: for they shall be called sons of God. |
"Bulahan ang mga ginalutos tungod sa pagkamatarung, kay ila ang gingharian sa langit. | Blessed are they that have been persecuted for righteousness' sake: for theirs is the kingdom of heaven. |
"Bulahan kamo sa diha nga panamastamasan kamo sa mga tawo, ug pagalutoson kamo, ug pagabutangbutangan kamo sa tanang matang sa kadautan batok kaninyo tungod kanako. | Blessed are ye when [men] shall reproach you, and persecute you, and say all manner of evil against you falsely, for my sake. |
Kinahanglan managmaya ug managkalipay kamo, kay daku ang inyong balus didto sa langit, kay sa ingon man niini gilutos sa mga tawo ang mga profeta nga nanghiuna kaninyo. | Rejoice, and be exceeding glad: for great is your reward in heaven: for so persecuted they the prophets that were before you. |
"Kamo mao ang asin alang sa yuta; apan kon ang asin kawad-an sa iyang lami, unsaon pa man sa pagpabalik niini sa iyang kaparat? Kini dili na gayud magpulos sa bisan unsa, kondili angay na lang kining isalibay sa gawas aron tunobtunoban sa mga tawo. | Ye are the salt of the earth: but if the salt have lost its savor, wherewith shall it be salted? it is thenceforth good for nothing, but to be cast out and trodden under foot of men. |
"Kamo mao ang kahayag alang sa kalibutan. Ang siyudad nga mahimutang sa ibabaw sa bungtod dili gayud mahisalipdan. | Ye are the light of the world. A city set on a hill cannot be hid. |
Ang mga tawo dili usab magdagkot ug suga aron ibutang kini sa ilalum sa gantangan, kondili sa ibabaw sa tongtonganan; ug kini magaiwag kanilang tanan nga anaa sa sulod sa balay. | Neither do [men] light a lamp, and put it under the bushel, but on the stand; and it shineth unto all that are in the house. |
Pasigaa ninyo ang inyong kahayag sa atubangan sa mga tawo aron makita nila ang inyong mga maayong buhat ug dayegon nila ang inyong Amahan nga anaa sa langit. | Even so let your light shine before men; that they may see your good works, and glorify your Father who is in heaven. |
"Ayaw kamo paghunahuna nga mianhi ako aron sa pagbungkag sa kasugoan o sa mga profeta; ako mianhi dili sa pagbungkag kondili sa pagtuman niini. | Think not that I came to destroy the law or the prophets: I came not to destroy, but to fulfil. |
Kay sa pagkatinuod, sultihan ko kamo, nga samtang magalungtad pa ang langit ug ang yuta, walay pagasayloan sa kasugoan bisan usa na lang ka kudlit o usa ka tulpok niini hangtud ang tanan matuman. | For verily I say unto you, Till heaven and earth pass away, one jot or one tittle shall in no wise pass away from the law, till all things be accomplished. |
Tungod niini, bisan kinsa nga magapahuyang sa usa sa mga labing diyutay niining mga sugo ug magapanudlo sa mga tawo sa pagbuhat sa ingon, kini siya pagaisipon nga iwit didto sa gingharian sa langit; apan bisan kinsa nga magatuman ug magapanudlo niini, kini siya pagaisipon nga daku didto sa gingharian sa langit. | Whosoever therefore shall break one of these least commandments, and shall teach men so, shall be called least in the kingdom of heaven: but whosoever shall do and teach them, he shall be called great in the kingdom of heaven. |
Kay sultihan ko kamo, nga kon ang inyong pagkamatarung dili gani molabaw sa ila sa mga escriba ug sa mga Fariseo, dili gayud kamo makasulod sa gingharian sa langit. | For I say unto you, that except your righteousness shall exceed [the righteousness] of the scribes and Pharisees, ye shall in no wise enter into the kingdom of heaven. |
"Kamo nakadungog na niini nga gikasulti ngadto sa mga tawo sa karaan, nga nagaingon, `Ayaw pagbuno; ug bisan kinsa nga makabuno mahiagum sa hukom.` | Ye have heard that it was said to them of old time, Thou shalt not kill; and whosoever shall kill shall be in danger of the judgment: |
Apan sultihan ko kamo, nga bisan kinsa nga masuko batok sa iyang igsoon, mahiagum na sa hukmanan; ug bisan kinsa nga moingon, `Kuwanggol ka!` mahiagum sa Sanhedrin; ug bisan kinsa nga moingon, `Boang ka!` mahiagum sa infierno nga kalayo. | but I say unto you, that every one who is angry with his brother shall be in danger of the judgment; and whosoever shall say to his brother, Raca, shall be in danger of the council; and whosoever shall say, Thou fool, shall be in danger of the hell of fire. |
Busa, kon ikaw magadala sa imong halad ngadto sa halaran, ug diha mahinumdom ka nga ang imo diayng igsoon may gikasuk-an man batok kanimo, | If therefore thou art offering thy gift at the altar, and there rememberest that thy brother hath aught against thee, |
nan, biyai ang imong halad diha sa atubangan sa halaran, ug umadto ka ug pakig-uli una sa imong igsoon, ug unya bumalik ka ug ihalad mo ang imong halad. | leave there thy gift before the altar, and go thy way, first be reconciled to thy brother, and then come and offer thy gift. |
Pakighigala dayon sa imong magsusumbong samtang nagakuyog pa kamo sa dalan padulong sa hukmanan, kay tingali unya hinoon itugyan ikaw sa imong magsusumbong ngadto sa maghuhukom, ug ang maghuhukom magatugyan kanimo ngadto sa bantay, ug ibanlud ikaw sa bilanggoan. | Agree with thine adversary quickly, while thou art with him in the way; lest haply the adversary deliver thee to the judge, and the judge deliver thee to the officer, and thou be cast into prison. |
Sa pagkatinuod, magaingon ako kanimo, nga dili ka na gayud unya makagowa gikan didto hangtud kabayran mo na ang katapusang sintabo. | Verily I say unto thee, thou shalt by no means come out thence, till thou have paid the last farthing. |
"Nakadungog kamo sa giingon, `Ayaw pagpanapaw.` | Ye have heard that it was said, Thou shalt not commit adultery: |
Apan sultihan ko kamo, nga bisan kadtong magatan-awg babaye uban sa pagkaibog kaniya, nakapanapaw na kaniya diha sa sulod sa iyang kaugalingong kasingkasing. | but I say unto you, that every one that looketh on a woman to lust after her hath committed adultery with her already in his heart. |
Busa, kon ang imong too nga mata mao ang makaingon kanimo sa imong pagpakasala, lugita ug isalibay kini; kay maayo pa alang kanimo nga mawad-an kag usa ka bahin sa imong lawas kay sa ibanlud ang tibuok mong lawas ngadto sa infierno. | And if thy right eye causeth thee to stumble, pluck it out, and cast it from thee: for it is profitable for thee that one of thy members should perish, and not thy whole body be cast into hell. |
Ug kon ang imong too nga kamot mao ang makaingon kanimo sa imong pagpakasala, putla ug isalibay kini; kay maayo pa alang kanimo nga mawad-an kag usa ka bahin sa imong lawas kay sa iadto ang tibuok mong lawas ngadto sa infierno. | And if thy right hand causeth thee to stumble, cut it off, and cast it from thee: for it is profitable for thee that one of thy members should perish, and not thy whole body go into hell. |
"Giingon usab, `Bisan kinsa nga mobulag sa iyang asawa, kinahanglan iyang hatagan siyag usa ka sulat-pamatuod sa pakigbulag.` | It was said also, Whosoever shall put away his wife, let him give her a writing of divorcement: |
Apan magaingon ako kaninyo nga bisan kinsa nga mobulag sa iyang asawa, gawas kon ang hinungdan mao ang pakighilawas, nagahimo kaniya nga mananapaw; ug ang mangasawa sa usa ka babayeng binulagan, nakapanapaw. | but I say unto you, that every one that putteth away his wife, saving for the cause of fornication, maketh her an adulteress: and whosoever shall marry her when she is put away committeth adultery. |
"Usab nakadungog na kamo niini nga gikasulti ngadto sa mga tawo sa karaan, nga nagaingon, `Ayaw pagbinakak sa imong pagpanumpa, kondili kinahanglan tumanon mo ang imong gipanumpaan ngadto sa Ginoo. | Again, ye have heard that it was said to them of old time, Thou shalt not forswear thyself, but shalt perform unto the Lord thine oaths: |
Apan magaingon ako kaninyo, Ayaw gayud kamo pagpanumpa, bisan pa kon tungod sa langit, kay kini mao ang trono sa Dios; | but I say unto you, swear not at all; neither by the heaven, for it is the throne of God; |
bisan pa kon tungod sa yuta, kay kini mao ang tongtonganan sa iyang mga tiil; bisan pa kon tungod sa Jerusalem, kay kini mao ang siyudad sa dakung Hari. | nor by the earth, for it is the footstool of his feet; nor by Jerusalem, for it is the city of the great King. |
Ug ayaw pagpanumpa tungod sa imong ulo, kay ikaw dili arang makapaputi ni makapaitom sa bisan usa na lang ka lugas nga buhok niini. | Neither shalt thou swear by thy head, for thou canst not make one hair white or black. |
Apan ang inyong sulti himoa lamang nga `)0` o `Dili`; kay bisan unsa nga kapin na niini nagagikan sa dautan. | But let your speech be, Yea, yea; Nay, nay: and whatsoever is more than these is of the evil [one]. |
"Kamo nakadungog na nga giingon, `Mata tungod sa mata ug ngipon tungod sa ngipon." | Ye have heard that it was said, An eye for an eye, and a tooth for a tooth: |
Apan magaingon ako kaninyo. Ayaw ninyo pagsukli ang tawong dautan. Hinonoa, kon may mosagpa kanimo sa too mong aping, itahan mo kaniya ang pikas usab; | but I say unto you, resist not him that is evil: but whosoever smiteth thee on thy right cheek, turn to him the other also. |
ug kon may makigburoka kanimo ug moilog sa imong kamisola, ihatag pa usab kaniya ang imong kupo; | And if any man would go to law with thee, and take away thy coat, let him have thy cloak also. |
ug kon may mopugos kanimo sa pagpauban aniyag usa ka milya, ubani siyag duha ka milya. | And whosoever shall compel thee to go one mile, go with him two. |
Hatagi ang magpakilimos animo, ug ayaw balibari ang buot mohulam kanimo. | Give to him that asketh thee, and from him that would borrow of thee turn not thou away. |
"Kamo nakaduingog na nga giingon, `Higugmaa ang imong silingan | Ye have heard that it was said, Thou shalt love thy neighbor, and hate thine enemy: |
Apan magaingon ako kaninyo, Higugmaa ninyo ang inyong mga kaaway ug pag-ampo kamo alang sa mga magalutos kaninyo, | but I say unto you, love your enemies, and pray for them that persecute you; |
aron mahimo kamong mga anak sa inyong Amahan nga anaa sa langit; kay siya nagapasubang sa iyang Adlaw sa ibabaw sa mga dautan ug sa ibabaw sa mga maayo, ug nagpadalag ulan ngadto sa mga matarung ug sa mga dili matarung. | that ye may be sons of your Father who is in heaven: for he maketh his sun to rise on the evil and the good, and sendeth rain on the just and the unjust. |
Kay kon mao ray inyong higugmaon ang mga nahigugma kaninyo, unsa may balus nga madawat ninyo? Dili ba ang mga maniningil sa buhis nagabuhat man sa ingon? | For if ye love them that love you, what reward have ye? do not even the publicans the same? |
Ug kon mao ray inyong yukboan ang inyong mga kaigsoonan, unsa may inyiong nahimo nga labaw pa kay sa uban? Dili ba ang mga Gentil nagabuhat man sa ingon? | And if ye salute your brethren only, what do ye more [than others?] do not even the Gentiles the same? |
Busa, kamo kinahanglan magmahingpit ingon nga hingpit ang inyong Amahan nga langitnon. | Ye therefore shall be perfect, as your heavenly Father is perfect. |